Zgoda na wykorzystanie wizerunku – co to i po co?
Opublikowano: 15/12/2023
W dobie cyfrowej rewolucji i wszechobecnych mediów społecznościowych, kwestia wykorzystania wizerunku osobistego stała się bardziej istotna niż kiedykolwiek wcześniej. Wizerunek, jako integralna część naszej tożsamości, jest często przedmiotem publikacji w różnorodnych mediach – od fotografii w prasie, poprzez obrazy w reklamach, aż po posty w mediach społecznościowych.
Czym jest wizerunek człowieka?
Wizerunek człowieka to zespół cech zewnętrznych, umożliwiających identyfikację osoby. Jest on często przedstawiany na zdjęciach lub innych nośnikach wizerunku. Kodeks Cywilny uznał wizerunek za dobro osobiste, wymagające specjalnej ochrony. Oznacza to, że rozpowszechnianie wizerunku osoby, szczególnie w formie utrwalonej, jak fotografie czy nagrania, podlega prawnej regulacji. Istotna jest zgoda na rozpowszechnianie wizerunku, bez której jego publikacja może naruszyć prawa osoby przedstawionej.
Czy dane osobowe to wizerunek?
Zgodnie z definicją zawartą w art. 4 pkt 1 Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO), dane osobowe to wszelkie informacje o zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osobie fizycznej. Wizerunek, jako jeden z elementów umożliwiających identyfikację osoby, niewątpliwie wpisuje się w tę definicję. Niezależnie od formy, w której jest przedstawiony – czy to na zdjęciu, nagraniu czy w innej postaci – wizerunek pozwala na rozpoznanie konkretnej osoby. Jest to szczególnie istotne w kontekście przetwarzania danych przez pracodawców, którzy dysponują rozmaitymi informacjami o pracownikach.
Ważne jest zwrócenie uwagi na fakt, że nawet wizerunek nieopatrzony imieniem i nazwiskiem podlega ochronie jako dane osobowe. Oznacza to, że każde przetwarzanie, udostępnianie czy rozpowszechnianie wizerunku wymaga odpowiedniej zgody osoby, której dotyczy. Ochrona wizerunku, zarówno w świetle RODO, jak i ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jest kluczowa. Wymaga ona zarówno zgody osoby, której wizerunek został utrwalony, jak i uwzględnienia szczegółów całości kontekstu, w jakim wizerunek jest wykorzystywany.
Czy wykorzystanie wizerunku pracownika wymaga jego zgody?
Wykorzystanie wizerunku pracownika przez pracodawcę jest kwestią regulowaną przez przepisy RODO, co wymaga spełnienia określonych warunków. Jedną z głównych przesłanek legalizujących przetwarzanie danych osobowych, w tym wizerunku, jest zgoda osoby, której dane dotyczą (art. 6 ust. 1 lit. a) RODO). Zgoda ta musi być dobrowolna, co w relacji pracodawca-pracownik może być problematyczne ze względu na nierówność stron.
Innymi przesłankami, na których może opierać się pracodawca, są realizowanie prawnie uzasadnionego interesu (art. 6 ust. 1 lit. f) RODO), nie stojącego w sprzeczności z interesami lub podstawowymi prawami i wolnościami pracownika, oraz wypełnianie obowiązku prawnego (art. 6 ust. 1 lit. c) RODO). To drugie dotyczy sytuacji, gdy wykorzystanie wizerunku pracownika jest niezbędne z uwagi na charakter wykonywanej pracy, jak np. w przypadku pracowników ochrony czy funkcjonariuszy policji.
W kontekście wykorzystania wizerunku pracownika, pracodawca musi zatem dokładnie rozważyć podstawę prawną jego przetwarzania i upewnić się, że zostały spełnione wszystkie wymagane warunki. Ważnym elementem jest również dopełnienie obowiązku informacyjnego wobec pracownika, dotyczącego przetwarzania jego danych, w tym wizerunku. Ochrona wizerunku dziecka jest szczególnie chroniona, wymagając jeszcze większej ostrożności i uwagi przy jej przetwarzaniu.
Profesjonalne filmy reklamowe dla twojej firmy.
Kara za udostępnienie wizerunku bez zgody
Rozpowszechnianie wizerunku osoby bez jej zgody może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych. Osoba, której wizerunek został bezprawnie udostępniony, ma prawo do podjęcia szeregu działań prawnych. Może żądać zaniechania dalszego rozpowszechniania, co wymaga precyzyjnego wskazania, jakich działań domaga się osoba pokrzywdzona. Istotne jest także możliwe żądanie usunięcia skutków naruszenia, co obejmuje szybkie usunięcie wizerunku, co może znacząco ograniczyć skutki naruszenia.
Pokrzywdzony może również żądać przeprosin, które powinny być adekwatne do wagi naruszenia, oraz zapłaty określonej kwoty na cel społeczny. W sytuacjach, gdy naruszenie było zawinione, możliwe jest żądanie zadośćuczynienia, którego wysokość zależy od skali krzywdy. Również w przypadku szkody majątkowej, powstałej w wyniku naruszenia prawa do wizerunku, osoba poszkodowana może domagać się odszkodowania.
Co więcej, w sytuacjach szczególnie poważnych, takich jak nielegalne rozpowszechnianie wizerunku o charakterze seksualnym, sprawca może podlegać odpowiedzialności karnej. Zgodnie z art. 191a Kodeksu karnego, osoba, która utrwala lub rozpowszechnia wizerunek nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej bez zgody, może zostać skazana na karę pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Inicjacja postępowania w tych przypadkach jest uprawnieniem osoby pokrzywdzonej.
Potrzebujesz pomocy z wizerunkiem swojej firmy lub produktu? Zapraszam do kontaktu!
