Krótka historia czekolady

Trudno znaleźć osobę, która nie lubiłaby czekolady. Jest uwielbiana szczególnie za swój słodki smak i zapach. Czekolada może poprawić nam nastrój i dodać wigoru.

Choć jednak wszyscy ją jemy, tak naprawdę większość z nas niewiele o niej wie.

Skąd się wzięła czekolada?

Czekolada ma swoje początku ponad tysiąc lat przed Chrystusem. Istnieją dowody potwierdzające istotne znaczenie ziaren kakaowca w życiu ludzi z okresie rozkwitu indiańskich kultur - należą do nich m.in. sceny uwiecznione na malowidłach czy specjalne narzędzia do obróbki kakao.

Pierwsza wersja słowa kakao pochodzi z ok. 1000 r. p.n.e. - według językoznawców zostało zapisane w języku Olmeków, plemienia żyjącego na obszarach zatoki meksykańskiej.

W cywilizacji Majów kakao było niezwykle cenne, dlatego jego ziarna wykorzystywane był również jako środek płatniczy. Jedynie wyższe klasy społeczne mogły pozwolić sobie na to, by cieszyć się niezwykłym smakiem kakao w formie gęstego płynu. Roztarte ziarna kakaowca Majowie mieszali z papryczką chili i miodem dzikich pszczół lub kukurydzą. Wielokrotnie przelewali też płyn z naczynia do naczynia uzyskując w ten sposób apetyczną piankę.

W cywilizacji Azteków kakao było z kolei uważane za święty napój i używane podczas obrzędów religijnych.

Czekolada w Europie

Mieszkańcy Europy ziarna kakaowca poznali dopiero za czasów wypraw Krzysztofa Kolumba. Podczas swojej ostatniej podróży do Nowego Świata dotarł on do wyspy Guanaja położonej 50 kilometrów od Hondurasu, skąd zabrał nasiona nieznanej mu rośliny zwanej przez Indian cacao. Według dziennika prowadzonego przez syna żeglarza, Ferdynanda, wydarzyło się to 15 sierpnia 1502 roku. Jednak dopiero w 1528 roku Hernan Cortez na dworze meksykańskiego władcy Montezumy uzyskał przepis na xocoatl - napój wytwarzany z kruszonych ziaren kakaowca i przypraw.

Kakao bardzo szybko zaczęło cieszyć się ogromnym zainteresowaniem w Europie. Wiele państw chciało zdobyć ziarna, jednak mimo ich niezwykłej popularności Hiszpanom udało się utrzymać monopol handlowy przez ponad 100 lat. To właśnie Hiszpanie rozpoczęli pierwsze eksperymenty z kakao - zamiast z zimną wodą mieszali proszek kakaowy z wrzątkiem, zrezygnowali z chili, a miód zamienili na cukier trzcinowy. Dodawali także przyprawy, takie jak anyż, cynamon, pieprz czy wanilia.

Niezwykłą popularnością czekolada cieszyła się zwłaszcza we Francji za czasów Ludwika XIV. To właśnie on wprowadził zwyczaj spożywania kakao na dworach królewskich oraz wśród arystokracji. Wedle pogłosek wspierał także budowę pierwszych maszyn napędzanych parą, które miały służyć do produkcji czekolady. Styl króla Francji naśladowali wtedy wszyscy europejscy władcy, dlatego bardzo szybko zwyczaj picia czekolady trafił do Anglii, Holandii, Niemiec czy Szwajcarii.

Do Polski moda na delektowanie się czekoladowym napojem dotarła najprawdopodobniej w pierwszym dziesięcioleci XVIII wieku za sprawą Augusta II Sasa, który zasiadł na polskim tronie. Pierwsza oryginalna polska czekolada pitna powstała ok. 1859 roku - jej twórcą był protoplasta najsłynniejszych polskich cukierników, Ernest Karol Wedel. Jej skład do dziś jest jedną z najpilniej strzeżonych tajemnic firmy.

Czekolada w tabliczkach

Proces produkcji kakao był bardzo skomplikowany. Innym problemem była także wysoka zawartość tłuszczu - powodował on dość szybkie psucie się gotowego produktu. To właśnie te kwestie sprawiały, że kakao wciąż było towarem ekskluzywnym. Na początku XIX wieku Coenraad van Houten stworzył prasę do usuwania tłuszczu z ziaren. To właśnie dzięki niej udało się uzyskać czyste masło kakaowe, z którego wytwarzano bloki, które mielono i uzyskiwano w ten sposób kakao w proszku, którego używamy do dziś.

Czekolada w formie stałej po raz pierwszy pojawiła się w Anglii w 1849 roku. Pierwsze czekolada mleczna powstała z kolei w Szwajcarii w 1875 roku, gdy do czekolady dodano mleko skondensowane. To zachęciło twórców do kolejnych eksperymentów - powstały czekolady białe, nadziewane, dmuchane. Dziś do wyboru mamy kilka tysięcy opcji czekoladowych, a co roku pojawiają się nowe.

Najmłodszym typem czekolady jest czekolada różowa - została wynaleziona dopiero w 2017 roku, a do sprzedaży trafiła rok później. Ma bardziej delikatny smak o lekko jagodowej nucie oraz naturalnie różowy kolor, który zawdzięcza sproszkowanym nasionom kakaowca rubinowego.

Wartości odżywcze czekolady

Kakao i czekolada zaliczane są do produktów wysokokalorycznych - 100g czekolady może zawierać nawet 530 kcal. Znajdziemy tam także flawonoidy z rodziny polifenoli, które mogą hamować utlenianie się cholesterolu LDL. Ponadto czekolada zawiera także wiele wartościowych składników mineralnych, takich jak cynk, magnez, mangan, miedź, potas, wapń i żelazo.

Nie zapominajmy też, że czekolada wpływa na zwiększenie w naszym organizmie endorfin, potocznie zwanych hormonami szczęścia.

Smutna prawda jednak jest taka, że niestety nie każdy czekoladę zjeść może. Osoby cierpiące na zaburzenia gospodarki węglowodanowej, takie jak cukrzyca czy insulinooporność, powinny raczej stronić od czekolad mlecznych, białych czy nadziewanych. Zawsze jednak można znaleźć światełko w tunelu - dobrym typem czekolady dla takich osób (zresztą nie tylko dla nich!) jest czekolada gorzka - według wielu badań gorzka czekolada bardzo pozytywnie wpływa na nasze zdrowie i paradoksalnie może też wspomóc regulację poziomu cukru we krwi.