Antybiotyki a ryzyko rozwoju cukrzycy

Antybiotyki to naturalne wtórne produkty metabolizmu mikroorganizmów. Pierwszy antybiotyk został odkryty w 1929 roku przez szkockiego bakteriologa i lekarza Aleksandra Fleminga. Wkrótce po odkryciu penicyliny pojawiły się kolejne antybiotyki - naturalne, półsyntetyczne i syntetyczne. Stosowane są jako środki w leczeniu wszelkiego rodzaju zakażeń bakteryjnych, czasem profilaktycznie w zapobieganiu zakażeniom bakteryjnym w przypadku osłabienia odporności czy w profilaktyce bakteryjnego zapalenia wsierdzia.

Cukrzyca z kolei to choroba uznawana za epidemię XXI wieku. Zachorowalność na nią wzrasta w zastraszającym tempie we wszystkich rejonach świata.

Stosowanie antybiotyków a ryzyko rozwoju cukrzycy

Nad związkiem między stosowaniem antybiotyków a rozwojem cukrzycy przeprowadzono badania m.in. w Stanach Zjednoczonych oraz Danii.

W obu krajach badacze porównali ilość zrealizowanych recept na antybiotyki w grupie osób chorujących na cukrzycę oraz osób zdrowych.

Okazało się, że wraz ze wzrostem ilości kuracji antybiotykami zwiększa się ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2. Wśród pacjentów przyjmujących penicylinę więcej niż 5 razy w roku ryzyko wzrastało o 23%, u tych przyjmujących ten antybiotyk 2-5 razy w roku ryzyko wzrastało o 8%.

Trochę gorzej wyglądają te statystyki w przypadku innego rodzaju antybiotyków - zawierających chinolony. Tutaj ryzyko w przypadku przyjmowania tych leków więcej niż pięć razy w roku wzrastało o 37%, a przy 2-5 kuracji rocznie - o 15%.

Co ważne w badaniach nie stwierdzono związku między zażywaniem leków przeciwwirusowych i przeciwgrzybiczych a ryzykiem cukrzycy.

Badania uwzględniały także inne czynniki ryzyka, takie jak otyłość, palenie tytoniu czy choroby serca.

Jak to działa?

Badania przeprowadzone zarówno na zwierzętach, jak i ludziach wykazały związek między zamianami w mikroflorze jelitowej w odpowiedzi na ekspozycję na antybiotyki, a otyłością, insulinoopornością i cukrzycą.

Naukowcy sugerują, że pewne bakterie jelitowe powstałe w wyniku stosowania antybiotyków przyczyniają się do upośledzenia zdolności do metabolizowania cukru, co w konsekwencji może prowadzić do rozwoju cukrzycy.

Konsekwencje antybiotykoterapii

Choć antybiotyki niewątpliwie są niezbędne w medycynie, nie raz już ocaliły ludzkie życie i nie raz jeszcze to zrobią, obecnie przepisywane są one zbyt często. Część lekarzy przepisuje antybiotyki niemal przy każdej okazji, nawet wtedy, gdy nie mają one żadnego zastosowania - choćby w zakażeniach wirusowych czy grzybiczych. 

Od jakiegoś czasu powszechnie mówi się o związanym z tym zagrożeniu, mianowicie o wzrastającej odporności bakterii na antybiotyki. Finalnie może to doprowadzić do większej szkody niż pożytku, gdyż naukowcy ostrzegają, że już teraz do leczenia tych samych zakażeń bakteryjnych trzeba coraz częściej używać silniejszych antybiotyków niż kiedyś.

Innym ryzykiem, o którym wciąż niewiele się mówi, jest możliwość rozwoju chorób przez zbyt często stosowanie antybiotyków. Jedną z takich chorób jest właśnie cukrzyca.