Jak zaprojektować funkcjonalną kuchnię

Projektowanie kuchni potrafi przyprawić o zawrót głowy – należy wziąć pod uwagę mnóstwo zmiennych, by przez kolejne lata korzystać z funkcjonalnego i wygodnego układu. Niewłaściwie urządzona kuchnia skutecznie zniechęci do gotowania, dlatego dziś chcemy podzielić się z Wami naszymi pomysłami na praktyczną i użyteczną przestrzeń. ?

1. Twój największy przyjaciel – trójkąt roboczy

Złotą regułą projektowania kuchni jest stworzenie trójkąta roboczego. W praktyce chodzi o zachowanie właściwych przestrzeni i odległości pomiędzy najważniejszymi kuchennymi sprzętami: lodówką, zlewozmywakiem i kuchenką (gazową, elektryczną lub indukcyjną).

Producenci sprzętów AGD zwykle sugerują też zachowanie odpowiedniej odległości pomiędzy ścianą (lub np. ścianką innej szafki kuchennej) a kuchenką – warto o tym pamiętać.

W jaki sposób utworzyć trójkąt roboczy? To stosunkowo proste – jeśli miejsce w kuchni na to pozwala, bardzo rozsądnym i praktycznym rozwiązaniem będzie zachowanie kolejności: lodówka–blat–zlewozmywak–blat–kuchenka–blat. Dokładnie taki układ widoczny jest na poniższej grafice.

Trójkąt roboczy nie musi mieć fizycznie kształtu trójkąta – jesteśmy w stanie utworzyć trójkąt roboczy również w niewielkiej kuchni rozplanowanej wzdłuż jednej ściany.

W dużych kuchniach zyskujemy mnóstwo przestrzeni roboczej, którą możemy ułożyć w kształt litery U. Jeśli wymiary pomieszczenia na to pozwalają, pośrodku możemy ustawić wyspę, która stworzy kolejny blat roboczy. Niektórzy decydują się również na montaż sprzętów kuchennych (zlewu lub kuchenki) na wyspie, ale warto pamiętać o tym, że każde przenoszenie składników nad podłogą może się skończyć ich rozsypaniem, zwłaszcza gdy będziemy to robić codziennie przez wiele lat. ?

2. Meble w zabudowie pomogą Ci utrzymać czystość

Zamiast kupować sprzęty wolnostojące – skorzystaj z zabudowy. Szczeliny przy tradycyjnej kuchence z piekarnikiem są siedliskiem brudu i psujących się resztek (nie ma opcji, by przez lata użytkowania nie wpadło w nie jedzenie podczas przygotowywania posiłków), a dzięki zmywarce w zabudowie wygospodarujesz dodatkowych kilkadziesiąt centymetrów blatu (zmywarki wolnostojące oznaczają dodatkowe luki, często mają również nieregularny kształt górnej części obudowy).

Jedynym wyjątkiem jest tu lodówka – lodówki do zabudowy są wyraźnie mniejsze od swoich wolnostojących odpowiedników, więc musisz samodzielnie zdecydować, czy wolisz mieć nieco mniej miejsca w lodówce, czy niewielką szczelinę przy krańcu blatu (lodówka nie powinna przylegać do bocznych ścianek). Na zdjęciach widoczne jest to drugie rozwiązanie.

3. Pokonaj przeszkody, czyli kaloryfer, grzejnik i okno

Ideałem byłoby takie zaprojektowanie kuchni, by znalazła się ona na ścianie, na której nie ma okna ani grzejnika, w dodatku w odpowiednim oddaleniu od źródeł światła. Nie zawsze jest to jednak możliwe.

Okno to najmniejszy problem – wystarczy poprowadzić blat z szafkami poniżej linii parapetu i po kłopocie. Przestrzeń pod oknem to też bardzo dobre miejsce na zlewozmywak, należy jednak w takiej sytuacji pamiętać, że wystająca ponad blat wylewka może nam uniemożliwić otwarcie okna. Warto w takiej sytuacji nie godzić się z myślą o niefunkcjonalnym oknie, a zamiast tego wstawić przy zlewie baterię ze składaną wylewką.

Większą przeszkodą może się okazać grzejnik, z którym możemy sobie poradzić na trzy sposoby – całkowicie go likwidując (to dobre rozwiązanie zwłaszcza w przypadku kuchni otwartych na inne pomieszczenia, w których jest więcej źródeł ciepła; warto też wziąć pod uwagę, że podczas gotowania i pieczenia w kuchni będzie się robiło cieplej bez względu na to, czy w pomieszczeniu będzie kaloryfer), zmieniając na inny sposób ogrzewania (np. system kanałowy) lub zostawiając go na swoim miejscu i zabudowując od góry samym blatem. Dzięki temu zyskamy przestrzeń roboczą, jednocześnie nie rezygnując ze źródła ciepła.

Uwaga – najgorszym możliwym pomysłem jest zabudowanie działającego grzejnika szafkami. Prawdopodobnie nikt by nie wpadł na takie rozwiązanie, ale warto dmuchać na zimne, dlatego również o nim wspominamy i stanowczo je odradzamy.

Podłączenia lamp zlokalizowane w kuchni nie będą przeszkadzać, o ile znajdą się w wystarczającej odległości od górnych szafek. Przy projektowaniu należy zadbać o to, by podłączenie lampy było oddalone od ściany co najmniej o odległość równą sumie głębokości szafki i długości otwartych drzwiczek.

Jeśli w naszej kuchni podłączenie lampy znajduje się blisko szafek, a nie chcemy rezygnować ani z tego źródła światła, ani z mebli, możemy podłączyć lampę sznurkową (tzw. pająka) i przeciągnąć ramiona blisko sufitu w wybrane miejsce. Dzięki temu sprytnemu rozwiązaniu będziemy mogli cieszyć się i ze światła, i z szafek. 🙂

4. Rozplanuj gniazdka elektryczne

Jeśli masz możliwość wprowadzania zmian w sieci elektrycznej, zatroszcz się o to, by kontakty były we właściwych miejscach i by była ich odpowiednia liczba. Do prądu podłączysz takie sprzęty jak:

• lodówka,
• piekarnik,
• okap,
• mikrofala,
• zmywarka,
• robot kuchenny,
• blender,
• krajalnica,
• ekspres do kawy,
• czajnik elektryczny

itd.

Płyta indukcyjna i ceramiczna wymagają osobnego przyłącza bezpośrednio do sieci – tym musi się zająć fachowiec.

5. Zadbaj o odpowiednią liczbę blatów

Zrób wszystko, by w Twojej kuchni było jak najwięcej blatów. Jeden z nich postaraj się umieścić przy lodówce – jest bardzo pomocny przy rozpakowywaniu zakupów oraz przy wyjmowaniu składników z lodówki. Blat pomiędzy zlewem a kuchenką powinien być największy – to tam będziesz przygotowywać większość posiłków. Kawałek przestrzeni roboczej przyda się też obok piekarnika, by wystawiać na nią potrawy upieczone oraz te, które dopiero będą miały trafić do pieca.

6. Wysokość blatu – czy jest uniwersalna?

Nowoczesne meble kuchenne mają możliwość regulacji wysokości nóżek w zależności od naszych preferencji i wzrostu. Osoby o wzroście wynoszącym poniżej 170 cm najlepiej się będą czuły, pracując na blacie zamieszczonym na wysokości ok. 86 cm, wyższe – ok. 91 cm lub więcej.

7. Kup dużą zmywarkę!

Jeśli tylko masz wystarczająco dużo miejsca, nie zawracaj sobie głowy zmywarką o szerokości 45 cm. Szersze zmywarki (60 cm) są znacznie praktyczniejsze i pojemniejsze, zużyjesz też na nie mniej detergentów i wody na umycie tej samej liczby naczyń.

8. Większy zlewozmywak = większa wygoda

Nawet jeśli masz zmywarkę, przyda Ci się duży zlew – najlepiej taki, do którego w całości zmieści się każdy z Twoich garnków i każda z patelni. Od czasu do czasu trzeba też umyć ruszty i blaszki z piekarnika – przy małym zlewozmywaku tylko się nadenerwujesz. 🙂

9. Oświetlenie

Dobre oświetlenie w kuchni jest niezbędne, więc pamiętaj o zamontowaniu różnych źródeł światła. Bardzo dobrym i wygodnym rozwiązaniem jest oświetlenie podszafkowe – świetnie sprawdza się ono w praktyce!

10. Rozplanuj zawczasu wyposażenie szafek

Jeśli od razu będziesz wiedzieć, co w których miejscach chcesz przechowywać, będzie Ci łatwiej rozplanować rozmieszczenie szafek i szuflad. Podpowiem Ci parę rozwiązań, by było Ci łatwiej zagospodarować przestrzeń.

• Sztućce zwykle trzyma się w najwyższej szufladzie przy blacie. Nie zajmują one zbyt wiele miejsca, więc nad nimi może się znaleźć jeszcze jedna, ukryta (wewnętrzna) szuflada.

• Talerze są ciężkie, dlatego najwygodniej je trzymać w którejś z szuflad o dużym udźwigu. Wyciąganie talerzy z górnych szafek to nic przyjemnego! To samo dotyczy garnków i patelni.

• Jeśli masz dużo desek do krojenia, przeznacz na nie osobną szufladę. To bardzo wygodne rozwiązanie. Podobnie możesz zrobić z plastikowymi i szklanymi pojemniczkami.

• Pomyśl nad pogrupowaniem swoich produktów ze względu na ich przeznaczenie. Kubki, kawę i herbatę możesz trzymać niedaleko czajnika elektrycznego, a przyprawy – obok kuchenki.

• Piekarnik umiejscowiony w słupku powyżej wysokości blatu przysłuży się Twojemu kręgosłupowi znacznie bardziej niż ten umieszczony tradycyjnie pod kuchenką.
• Jeśli śmietniki schowasz pod zlewem, każdy gość znajdzie je bez problemu. 😉

Jeśli nie możesz się zdecydować, czy wybrać uchwyty, czy system otwierania szafek typu tip-on, częściej używane szafki i szuflady wyposaż w tradycyjne uchwyty, a rzadziej otwierane – w popularne klik-klaki.

Uchwyty są przy częstym użytkowaniu znacznie praktyczniejsze (polecam jednak kupić takie, o które trudno zahaczyć kieszenią lub rękawem – jeśli będą w nich wystające na boki elementy, prędzej czy później będziesz o nie zahaczać), ale mocniej się kurzą. Szafki z systemami tip-on są łatwiejsze do utrzymania w czystości jedynie przy rzadkim korzystaniu – jeśli będziesz je często otwierać w ten sposób, fronty błyskawicznie zabrudzą się od dłoni.

11. Zabezpiecz ścianę

Kuchenne ściany – zwłaszcza w pobliżu kuchenki i zlewozmywaka – warto zabezpieczyć przed zachlapaniem. W zależności od preferencji i gustu można taką ścianę wykafelkować lub obłożyć panelami szklanymi albo laminowanymi panelami PCV. To doskonała i łatwa w czyszczeniu ochrona. Przy zamawianiu paneli (zwłaszcza szklanych) nie zapomnij o właściwym oznaczeniu otworów na gniazdka elektryczne!

12. Pamiętaj o akcesoriach

Zadbaj o to, by Twoja kuchnia była praktyczna. Poniżej znajdziesz kilka podpowiedzi dotyczących akcesoriów niezbędnych w kuchni.

• W pobliżu piekarnika przydadzą Ci się odporne na wysokie temperatury podkładki pod gorące naczynia. Zawsze miej je w pogotowiu na wypadek wystawienia na stół czy blat kilku naczyń żaroodpornych lub garnków.

• Przy piekarniku warto też trzymać rękawice kuchenne i/lub silikonowe łapki. Powinny być pod ręką w każdej chwili, gdy chcesz coś wyjąć lub włożyć do piekarnika.

• Zawsze miej w kuchni co najmniej jedną parę nożyczek – są niezwykle przydatne.

• W pobliżu zlewozmywaka powinna wisieć co najmniej jedna szmatka do wycierania mokrych rąk. Nie zapomnij też o ociekaczu do naczyń!
• Niezbędnym wyposażeniem kuchni są także ręczniki papierowe – trzymaj je zawsze w jednym miejscu, by mieć je pod ręką, gdy będą potrzebne.
• Durszlaki nakładane na zlewy są naprawdę wygodne! Mogą służyć jako ociekacz do umytych produktów (warzyw, owoców, mięsa) albo niewielkich naczyń (np. szklanek).

Podsumowanie

Samodzielne projektowanie kuchni wymaga pamiętania o wielu szczegółach – niemożliwe jest zebranie wszystkich w jednym niedługim artykule, mimo to mamy nadzieję, że ten wpis choć trochę pomoże Ci w zaplanowaniu optymalnej przestrzeni roboczej. Zawsze zacznij od wyznaczenia trójkąta roboczego – jeśli zrobisz to dobrze, dalej będzie już z górki. Powodzenia!

Źródło grafik: własne; projekty 2D stworzone w programie IKEA Kitchen Planner.