czwartek, 23 maja 2019

Spacerkiem po Sandomierzu woj. świętokrzyskie

Dzisiaj zapraszam na wędrówkę po Sandomierzu - ominiemy zamek, kościoły i powdychamy serialowy zapach Ojca Mateusza.
Zapraszam do Sandomierza.

Sandomierz, łac. Sandomiria - miasto w województwie świętokrzyskim, w powiecie sandomierskim, położone nad Wisłą, na siedmiu wzgórzach, stąd miasto nazywane jest czasem „małym Rzymem”.




Przez miasto przebiegają szlaki turystyczne: cysterski, św. Jakuba, Via Jagiellonica, Architektury Drewnianej oraz Wschodni Szlak Rowerowy Green Velo.
Ślady pierwszego osadnictwa na tych terenach, znalezione w wykopaliskach archeologicznych, pochodzą z neolitu.



Osada - w X w. na terenie wzgórza zamkowego, od XI wieku gród, siedziba książęca oraz miasto wojewódzkie.
W czasach Bolesława Chrobrego miasto pełniło bardzo ważną rolę.
W średniowiecznej Polsce obok Wrocławia oraz Krakowa zaliczone zostało przez Galla Anonima do jednej z trzech głównych siedzib Królestwa Polskiego.


Od końca XIV w. aż do rozbiorów, Sandomierz był miejscem, w którym odbywały się sądy szlacheckie pierwszej instancji: ziemski i grodzki.
W okresie zaborów Sandomierz stał się miastem pogranicznym między Królestwem Polskim a Galicją i stracił swoje znaczenie administracyjne, a także gospodarcze. 
Dodatkowo został dość poważnie zniszczony przez I wojnę światową.


Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę miasto wyrwało się ze stagnacji i zaczęło się prężnie rozwijać.
W czerwcu 1942 Niemcy utworzyli w Sandomierzu getto dla ludności żydowskiej.
Przebywali w nim również Żydzi z okolicznych miejscowości m.in. 300 osób z Kurozwęk.
Większość zabudowy wraz z historycznym centrum, uznanym w 2017 za pomnik historii, znajduje się na lewym brzegu Wisły.
Na Rynku w Sandomierzu mieści się Muzeum poświęcone kultowemu serialowi "Ojciec Mateusz" w role którego wciela się Artur Żmijewski.
Na powierzchni ok. 300 m2 zlokalizowano repliki kościółka, plebanii, komisariatu i pałacu biskupiego.
Figury woskowe aktorów grających w serialu zrobiono niezwykle realistycznie. 
Można usiąść przy stole z Pluskwą, pokrzątać się po kuchni z Natalią, popracować na komisariacie z Możejką i wreszcie znaleźć się w areszcie pod czujnym okiem Nocula.
A na koniec wysłuchać sprawozdania ojca Mateusza przy siedząc przy biurku biskupa. 
Super atrakcja nie tylko dla fanów serialu.
Sandomierz posiada znaczną liczbę zabytków, a Stare Miasto tworzy zabytkowy zespół urbanistyczno - architektoniczny i krajobrazowy.
Zespół urbanistyczno - architektoniczny i krajobrazowy, XIII–XIX w.


Dawny Domek Kapelana.
Projektantem i budowniczym domku kapelana, nazywanego też dworkiem kapelana, był sandomierski architekt, ksiądz Józef Karśnicki.


Został on zbudowany w latach 1769 - 1771, a usytuowany jest na dziedzińcu kościoła św. Michała w obrębie Seminarium Duchownego, pomiędzy kościołem a dzwonnicą. 
Od XIX wieku mieściła się tu drukarnia diecezjalna, a do 28 marca 2011 roku znajdował się tu Sandomierski Sąd Biskupi.
Brama Opatowska - gotycka brama wjazdowa z 2 poł. XIV w. w Sandomierzu.


Zbudowana z fundacji Kazimierza Wielkiego jako część murów obronnych miasta. 
W XVI w. została zwieńczona renesansową attyką ufundowaną przez sandomierskiego lekarza Stanisława Bartolona.
W czasie powstania styczniowego 8 lutego 1863 r. miał tu miejsce dramatyczny epilog bitwy pod Słupczą.
Uchodzący z pola bitwy rozgromieni powstańcy próbowali stawiać opór na barykadzie wzniesionej w Bramie Opatowskiej.
Została ona jednak zdobyta już przy pierwszym ataku ścigających ich Kozaków.
Jest jedyną zachowaną bramą spośród czterech, które prowadziły niegdyś do Sandomierza. 
Poza Opatowską do miasta prowadziły jeszcze bramy: Zawichojska, Lubelska i Krakowska oraz dwie furty, spośród których zachowała się jedna - Dominikańska, nazywana Uchem Igielnym.


22 listopada 2017 r. decyzją Prezydenta RP Andrzeja Dudy na wniosek Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Piotra Glińskiego, po uzyskaniu opinii Rady Ochrony Zabytków, wpisano sandomierski historyczny zespół architektoniczno - krajobrazowy na listę pomników historii.
Sandomierz bezpośrednio po lokacji w 1286 roku otrzymał obwarowania drewniano - ziemne, które już w rok później skutecznie oparły się szturmowi Tatarów.
W drugiej połowie XIV wieku zaczęto budowę murów obronnych.

Obwód murów obronnych zakreślał kształt nieregularny, dostosowany do właściwości terenowych, wydłużony w kierunku południkowym.
Od południowego zachodu tworzył on wysunięty cypel obejmujący wzgórze zamkowe, nie wiadomo, czy od początku powiązane murami z miastem.
Obecnie tuż przy Bramie Opatowskiej, z obu jej stron zachowały się odcinki muru obronnego o niepełnej wysokości.
Ratusz w Sandomierzu - wzniesiono wkrótce po najeździe Litwinów w 1349 r.


Pierwotnie gotycki, był budowlą na planie kwadratu zwieńczoną wysoką, ośmioboczną wieżą. 
Część południowa, najstarsza - na niej zegar słoneczny, pochodzi z tego okresu.

W XVI w. został rozbudowany w formę wydłużonego prostokąta, a następnie zwieńczony attyką trójstrefową, której autorstwo przypisywane jest Janowi Marii Padovano. 
Naroża attyki zdobią głowy przedstawiające cztery stany. 
Wieża została dobudowana w XVII wieku.
Na ścianie południowej ratusza znajduje się zegar słoneczny
wykonany w technice sgraffito przez Tadeusza Przypkowskiego, byłego właściciela muzeum zegarów w Jędrzejowie. 
Od strony wschodniej przed ratuszem znajduje się figura Matki Boskiej Niepokalanej z 1776 r. ustawiona na pamiątkę misji świętej w 1770 r.
W ratuszu mieści się oddział Muzeum Okręgowego, Urząd Stanu Cywilnego, w podziemiach klub "Lapidarium".

Obok znajduje się wyjście z trasy podziemnej.
O godzinie 12.00 z wieży ratuszowej grany jest hejnał sandomierski.
W budynku Urzędu Miasta kiedyś znajdował się kiedyś klasztor dominikański pw. św. Marii Magdaleny.


Rynek w Sandomierzu - kwadratowy plac o wymiarach 100×110 m znajdujący się w centrum starówki Sandomierza.
Z rynku wychodzą ulice: Opatowska z Oleśnicką, Sokolnickiego z Długosza, Mariacka z Krótką i Zamkowa z Bulińskiego.
Niedaleko znajduje się rzeźba pierścienia.
Rynek jest pochyły, różnica wysokości do 15 m.
Centralną część placu, niemalże pośrodku Rynku zajmuje gotycki ratusz,


przy którym stoją figura Matki Boskiej
i studnia miejska.

W zachodniej pierzei rynku wyróżniają się trzy zabytkowe budowle - Kamienica pod Skrzydłami z renesansowym portalem, 
Konkwit Boboli oraz słynna Kamienica Oleśnickich z podcieniami,
w północnej - Kamienica Gomółki, a w południowej - Dom Lazarczyka z podcieniami i Kamienica Dutreppich.
Wokół Rynku są kawiarenki, restauracje, sklepy z pamiątkami i liczne galerie sztuki.

W płd. - zach. rogu rynku ustawiono ogromną kotwicę z łańcuchem stojącym ku górze, symbolicznie sięgającym ku niebu.
Wkoło rozciąga się atmosfera historii, wędrując brukowymi uliczkami z góry do dołu i odwrotnie, wchłanialiśmy specyficzny aromat miasta, cegły i historii.
Mnóstwo tutaj dworków, pałaców, nawet nie zdążyłam ich zidentyfikować. hoteli w zabytkowych budynkach, pochyłe, wąskie uliczki, bajkowa atmosfera.


Jeśli ktoś z czytelników rozpoznaje i wie co to za dworki, pałace to proszę o komentarz - uzupełnię artykuł.


A ze wzgórza zamkowego podziwialiśmy meandry Wisły.


To był uroczy dzień i każdemu polecam odwiedzić Sandomierz.
Źródło: Wikipedia, www.polskaniezwykla.pl
29 listopada 2018 roku.

1 komentarze

  1. Zbyszek
    Fantastyczny opis, kto nie był nie musi już jechać😁

    OdpowiedzUsuń

Miło że mnie odwiedziłeś....zostaw po sobie ślad.
Anonimie-podaj swoje imię.
Jeśli podoba Ci się mój blog to proszę dodaj go do obserwowanych.
Dziękuję i zapraszam ponownie.

Łączna liczba wyświetleń

Obserwatorzy Blogger